Nowelizacje prawa dotyczące ochrony dzieci i młodzieży – co się zmieniło?
W ostatnim czasie głośno stało się o istotnych zmianach, które mają na celu jeszcze skuteczniejszą ochronę dzieci i młodzieży. Nowe przepisy, określane jako „ustawa Kamilka”, wprowadziły szereg istotnych modyfikacji w różnych aktach prawnych. Zmiany wprowadzono m.in. w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym, Kodeksie postępowania cywilnego oraz Kodeksie karnym. Celem tych zmian jest przede wszystkim zapewnienie dzieciom bezpiecznego środowiska oraz skuteczniejsza reakcja na przypadki ich krzywdzenia. Nowelizacja prawa dotyczącego ochrony dzieci i młodzieży to ważny krok w kierunku zapewnienia im bezpieczeństwa. Wprowadzenie Standardów Ochrony Małoletnich jest szczególnie istotne, ponieważ obliguje wszystkie instytucje pracujące z dziećmi do podjęcia działań mających na celu ochronę najmłodszych.
Zmiany te obowiązują od dnia 15 lutego 2024 roku, a ostateczny termin na ich wdrożenie w instytucjach obowiązanych minął w dniu 15 sierpnia 2024 roku.
Zmiany w reprezentacji dziecka
Jedną z kluczowych zmian jest modyfikacja przepisów dotyczących reprezentacji dziecka. Nowe regulacje (art. 99 k.r.o.) precyzują zasady ustanawiania reprezentanta dla małoletniego dziecka oraz określają zasady jego działania, szczególnie w kontekście jego reprezentacji w sytuacjach konfliktowych pomiędzy rodzicami lub związanych z przemocą. Zmiany te mają na celu zapewnienie, że interesy dziecka będą zawsze reprezentowane w sposób właściwy i zgodny z jego dobrem. Reprezentant dziecka zastąpił istniejącą wcześniej funkcję kuratora małoletniego. Zgodnie z art. 991 k.r.o. reprezentantem dziecka sąd ustanawia adwokata lub radcę prawnego, który wykazuje szczególną znajomość spraw dotyczących dziecka.
Standardy Ochrony Małoletnich – obowiązek dla wszystkich
Bardzo istotnym elementem nowelizacji jest wprowadzenie obowiązku wprowadzenia Standardów Ochrony Małoletnich w każdej placówce, która ma kontakt z dziećmi (szkoła, przedszkole, ośrodek wychowawczy, klub sportowy itp.), niezależnie od jej charakteru (oświatowa, wychowawcza, resocjalizacyjna, religijna, artystyczna, czy medyczna). Standardy te określają przede wszystkim zasady bezpiecznych relacji między dzieckiem a dorosłym. Zawierają także procedury postępowania w przypadku podejrzenia krzywdzenia dziecka oraz obowiązek zgłaszania takich sytuacji odpowiednim organom.
Ministerstwo Sprawiedliwości – Zespół ds. Ochrony Małoletnich przygotowało stosowne wytyczne dla każdego rodzaju placówek objętych obowiązkiem wdrożenia Standardów. Wytyczne obejmują m.in. żłobki, przedszkola i szkoły. Wytyczne można znaleźć na stronie: https://www.gov.pl/web/sprawiedliwosc/standardy-ochrony-maloletnich—wytyczne
Co zawierają Standardy Ochrony Małoletnich?
Zgodnie z art. 22c ustawy o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich Standardy Ochrony Małoletnich powinny zawierać m.in.:
- zasady bezpiecznych relacji: określają, jakie zachowania są niedozwolone pomiędzy personelem a dziećmi, np. jakiekolwiek formy przemocy fizycznej lub psychicznej, wykorzystywanie seksualne;
- procedury interwencji: wyjaśniają, jak należy postępować w sytuacji, gdy pojawi się podejrzenie, że dziecko jest krzywdzone;
- zawiadomienia o przestępstwach: określają, kto i w jaki sposób powinien zgłaszać podejrzenie popełnienia przestępstwa na szkodę dziecka;
-
współpraca z innymi instytucjami: wyjaśniają, jak placówka powinna współpracować z innymi instytucjami, np. z sądem rodzinnym, policją czy ośrodkiem pomocy społecznej.
Dlaczego Standardy Ochrony Małoletnich są ważne?
Wprowadzenie Standardów Ochrony Małoletnich jest niezwykle istotne, ponieważ:
- zwiększają bezpieczeństwo dzieci: dzięki nim dzieci są lepiej chronione przed wszelkimi formami krzywdzenia;
- ułatwiają wykrywanie przypadków krzywdzenia: jasno określone procedury ułatwiają wykrycie sytuacji, w których dziecko może potrzebować pomocy;
-
upoważniają dorosłych do działania: pracownicy placówek wiedzą, jakie działanie podjąć, gdy podejrzewają, że dziecko jest krzywdzone.
Nie można pominąć, że wprowadzono także obowiązek przeprowadzania systematycznych kontroli w placówkach zobowiązanych do wdrożenia Standardów Ochrony Małoletnich. Organem kontrolnym są odpowiednie instytucje publiczne, które mają obowiązek monitorowania, czy zasady ochrony są przestrzegane. Kontrolują one także czy procedury interwencji wdrożone i stosowane w praktyce. Organami kontrolnymi zgodnie z art. 22x ustawy są m.in. wójt, burmistrz, prezydent miasta, starosta oraz marszałek województwa. Za brak wdrożenia Standardów oraz ich nieprzestrzeganie przewidziano kary.
Stan prawny: 2 stycznia 2024 rok
Uwaga! Niniejszy post nie stanowi porady prawnej. Pamiętaj, że każda sprawa jest inna. W zależności od okoliczności w Twojej sprawie może być konieczne podjęcie szczególnych działań. Jeżeli masz wątpliwości, co należy zrobić w Twojej sytuacji, powinieneś skonsultować się z adwokatem.
