Zazwyczaj wraz z kwestią rozwodu pojawia się problem podziału majątku. Co ważne, pamiętaj, że podziału majątku możesz dokonać dopiero po ustaniu wspólności majątkowej. Rozdzielność majątkowa powstaje m.in. z dniem uprawomocnienia się wyroku rozwodowego.
W sprawie przygotowania się do rozwodu więcej znajdziesz:
https://adwokat-michorczyk.pl/jak-przygotowac-sie-do-sprawy-o-rozwod/
W jaki sposób można zrobić podział majątku?
Podział majątku może być dokonany na kilka sposobów. Czasem nie będzie nawet konieczne składanie wniosku do sądu.
Jeżeli wraz z byłym małżonkiem jesteście w stanie dojść do porozumienia, możecie podpisać umowę o podziale majątku wspólnego. Pamiętaj jednak, że jeżeli w skład Waszego majątku wspólnego wchodzi nieruchomość (dom, mieszkanie) – umowa taka będzie musiała być zawarta przed notariuszem. Kolejnym sposobem jest zawarcie ugody przed mediatorem. Ugoda zawarta przed mediatorem musi zostać zatwierdzona przez Sąd.
O mediacji więcej znajdziesz tutaj:
https://adwokat-michorczyk.pl/mediacja-i-mediator-co-zyskujesz-wybierajac-mediacje/
https://adwokat-michorczyk.pl/mediacja-jest-dla-ciebie/
Do powyższych sposobów konieczna jednak jest, chociaż minimalna szansa na porozumienie, gdyż sposoby te wymagają współdziałania. W razie konfliktu i braku szans na porozumienie może okazać się, że jedną możliwością jest skierowanie sprawy do sądu.
Jakie kwestie będzie brał pod uwagę sąd przy podziale majątku?
Przed przygotowaniem stosownych dokumentów istotne jest poznanie, jakie kwestie sąd będzie brał pod uwagę przy podziale majątku wspólnego.
I. Wysokość udziałów w majątku wspólnym
Zasadą jest, iż udziały w majątku wspólnym są równe. Każdemu z małżonków przysługuje, więc ½ majątku wspólnego (art. 43 § 1 k.r.o.).
Mogą zdarzyć się jednak sytuacje, iż udziały te nie będą równe. Nierówne udziały ustala się na wniosek zgłoszony przez stronę. Aby można było mówić o nierównych udział w majątku, konieczne jest wykazanie, że wystąpiły ważne powody tego żądania i małżonkowie w różnym stopniu przyczynili się do powstania majątku wspólnego (art. 43 § 2 k.r.o.). Pamiętaj, że zgodnie z orzecznictwem nie ma tutaj prostego rachunku i nie chodzi o to, kto więcej zarabiał lub pracował. Sądy uznają, że opieka nad dziećmi i zajmowanie się domem jest równe ważna, co praca zarobkowa. Sam więc brak pracy zawodowej z uwagi na zajmowanie się domem i dziećmi nie będzie wystarczający do ustalenia nierównych udziałów.
Zgodnie z orzecznictwem SN zastosowanie art. 43 § 2 k.r.o. możliwe jest wyjątkowo dopiero wówczas, gdy małżonek, przeciwko któremu skierowane jest żądanie ustalenia nierównego udziału, w sposób rażący lub uporczywy nie przyczynia się do powstania dorobku stosownie do posiadanych sił i możliwości zarobkowych. Aspekt etyczny mający znaczenie dla oceny zaistnienia ważnych powodów, nie może być jednak utożsamiany z przyczynami uznania winy rozkładu pożycia. Ocena ważnych powodów ustalenia nierównych udziałów powinna być w tym zakresie kompleksowa, wobec czego należy mieć na względzie całokształt postępowania małżonków w czasie trwania wspólności majątkowej (Postanowienie SN z 15.05.2020 r., IV CSK 474/19, LEX nr 3029163. )
II. Stan i wartość majątku wspólnego
Zasadą jest, iż stan majątku wspólnego określa się na dzień ustania wspólności majątkowej.
Natomiast wartość majątku ustalana jest na dzień orzekania przez sąd w sprawie.
III. Nakłady
Postępowanie o podział majątku ma charakter całościowy, kompleksowy.
W postępowaniu tym sąd rozstrzygnie także o wzajemnych roszczeniach majątkowych byłych małżonków. Zgodnie z art. 567 § 1 k.p.c. w postępowaniu o podział majątku wspólnego sąd rozstrzyga także o tym, jakie wydatki, nakłady i inne świadczenia z majątku wspólnego na rzecz majątku osobistego lub odwrotnie podlegają zwrotowi. Możliwe jest, więc rozliczenie m.in. następujących kwestii:
1. nakłady z majątku wspólnego na majątek osobisty jednego z małżonków;
2. nakłady z majątku osobistego jednego z małżonków na majątek wspólny;
3. pożytki z majątku wspólnego.
W tym miejscu należy zauważyć, iż spłata kredytów dokonywana przez jednego z małżonków do chwili podziału majątku wspólnego stanowi nakład na majątek wspólny z majątku osobistego tego z małżonków, który dokonał spłat. Tak także Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 11 marca 2010 roku, IV CSK 429/09 „jeżeli wnioskodawca po ustaniu wspólności majątkowej a przed podziałem majątku wspólnego spłacił z własnych środków dług, który powstał w trakcie trwania wspólności ustawowej i był długiem wspólnym małżonków albo jednego z nich, ale w związku z majątkiem wspólnym, to taki dług, zgodnie z art. 686 k.p.c. w związku z art. 567 § 3 k.p.c., powinien zostać rozliczony w ramach podziału majątku wspólnego”.
IV. Podział majątku – spłaty i dopłaty.
Sąd w orzeczeniu kończącym dokona podziału wskazanych przez strony składników majątku. We wniosku możesz wskazać, jakie składniki majątku chcesz przejąć na własność, a jakie chcesz, aby zostały przyznane byłemu małżonkowi.
Pamiętaj, jednak, że w razie różnicy w wartości otrzymanych składników majątkowych konieczne będzie dokonanie spłaty co do zasady połowy wartości na rzecz drugie strony. Oczywiście w razie ustalenia nierównych udziałów spłata będzie dotyczyła odpowiedniej części udziału.
Przykładowo w skład majątku wspólnego wchodzi mieszkanie o wartości 300.000 zł. Brak jest wniosku o ustalenie nierównych udziałów. Strona, która otrzyma na wyłączną własność to mieszkanie będzie musiała dokonać spłaty połowy wartości na rzecz drugiej strony — tj. zapłacić jej 150.000 zł.
Od czego zacząć przygotowanie do sprawy o podział majątku?
Pamiętaj, że każde twierdzenie, które zawrzesz we wniosku, powinno znaleźć odzwierciedlenie w dowodach, jakie przedłożysz do sądu.
Na samym początku warto wypisać sobie:
1. Co wchodzi w skład majątku wspólnego?
Zapisz sobie czy dysponujesz odpowiednimi dokumentami w tym zakresie, a jeżeli nie gdzie mogą się one znajdować lub jak możesz je uzyskać. Chodzi tutaj zarówno o wszelkie nieruchomości, jak i ruchomości. Pamiętaj, że stan majątku odnosi się na dzień ustania wspólności majątkowej. W podziale nie będzie więc dzielony majątek, który już nie znajduje się we wspólności np. sprzedany kilka lat wcześniej samochód. Rozliczeniu mogą natomiast podlegać nakłady lub wydatki z tym związane. Przemyśl, w jakich bankach posiadacie rachunki bankowe, czy macie jakieś akcje, obligacje lub inne instrumenty finansowe itp. Jeżeli jedno z Was prowadziło w trakcie trwania wspólności majątkowej działalność gospodarczą wszystko, co wchodzi w skład tego przedsiębiorstwa, także jest częścią majątku wspólnego i co do zasady podlega podziałowi. Do wyceny przedsiębiorstwa może być konieczne powołanie biegłego rzeczoznawcy majątkowego z zakresu wyceny przedsiębiorstw (biegłego rewidenta).
2. Jaka jest wartość każdego składnika majątku wspólnego?
Chodzi tutaj o wartość aktualną, rzeczywistą; niekoniecznie więc wartość zakupu danej rzeczy. Mogą to być ceny orientacyjne. Jeżeli nie wiesz ile dana rzecz może kosztować możesz podeprzeć się np. aukcjami lub ofertami z popularnych serwisów np. Allegro, OLX. Pamiętaj, jednak, że druga strona może zakwestionować Twoje wyliczenia. W takim wypadku konieczne może być powołanie do wyceny biegłego rzeczoznawcy majątkowego.
3. Jakie nakłady i w jakiej wysokości były dokonywane?
Chodzi tutaj zarówno o nakłady z majątku wspólnego na majątek osobisty, jak i z majątku osobistego na majątek wspólny. Przemyśl czy np. z majątku wspólnego został sfinansowany remont mieszkania, które Twój były małżonek miał już przed ślubem. Albo np. czy z Twoich zgromadzonych przed ślubem oszczędności dokonałeś zakupu mebli do wspólnego mieszkania?
4. Przemyśl czy będziesz dochodzić nierównych udziałów.
Jeżeli tak, wcześniej zgromadź dowody, które pozwolą Ci na wykazanie, że takie nierówne udziały się należą. Pomocne mogą tutaj być wszelkie dowody wskazujące, że drugi małżonek nie przyczyniał się dostatecznie do powstania wspólnego majątku, czyli że np. trwonił majątek ze względu na chorobę alkoholową lub nałóg hazardowy.
5. Rozpisz sobie, w jaki sposób chcesz podzielić majątek.
Pozwoli to już we wniosku zawrzeć planowany sposób podziału i obliczyć, jakie ewentualnie spłaty i dopłaty będą konieczne. Pozwoli to także przyspieszyć postępowanie, gdyż druga strona będzie mogła odnieść się bezpośrednio do Twoich propozycji.
Jakie dokumenty przygotować do podziału majątku?
Warto wcześniej przygotować komplet dokumentów:
-
dokumenty urzędowe – wyrok rozwodowy wraz z klauzulą prawomocności;
-
dokumenty urzędowe – akty notarialne — związane z własnością nieruchomości itd.
-
faktury imienne, potwierdzenia przelewów, rachunki, umowy sprzedaży – wszystko, co związane z nabyciem rzeczy;
-
wydruki z konta bankowego, potwierdzenia przelewów – potwierdzające dokonywane zakupy oraz ewentualne nakłady, w tym np. opłaty rachunków, zakup mebli, spłata wspólnego kredytu;
-
wydruki ofert z serwisu Allegro, OLX podobnych rzeczy, jeżeli nie znasz orientacyjnej ceny rzeczy wchodzących w skład majątku wspólnego;
-
opłata sądowa od wniosku – wniosek podlega opłacie w kwocie 1.000 zł uiszczonej na rachunek bankowy sądu lub w kasie sądu; w razie złożenia zgodnego wniosku przez obydwie strony opłata wynosi 300 zł.
Pamiętaj, że dowodem mogą być także przesłuchania świadków. Warto przed złożeniem wniosku przemyśleć, kto może mieć największą wiedzę na temat Twojej sytuacji. Lepiej powołać kilku świadków posiadających największą i aktualną wiedzę.
Uwaga! Niniejszy post nie stanowi porady prawnej. Pamiętaj, że każda sprawa jest inna. W zależności od okoliczności w Twojej sprawie może być konieczne podjęcie szczególnych działań. Jeżeli masz wątpliwości, co należy zrobić w Twojej sytuacji, powinieneś skonsultować się z doświadczonym prawnikiem.
