Zastanawiasz się, czy z uwagi na wzrost kosztów życia możesz żądać obniżenia lub uchylenia alimentów na dzieci? Alimenty zostały zasądzone kilka lat temu i obecnie dziecko jest już pełnoletnie i samo się utrzymuje? W jakich sytuacjach sąd uwzględni takie żądanie? Jak przygotować się to takiej sprawy?
Uwaga! Niniejszy wpis dotyczy tylko kwestii alimentów na rzecz dzieci. Jeżeli alimenty nie dotyczą małoletnich dzieci, można m.in. powoływać się na art. 1441 k.r.o. tj. sprzeczność obowiązku alimentacyjnego z zasadami współżycia społecznego.
W jaki sposób można obniżyć alimenty?
Obniżenie alimentów można przeprowadzić w ten sam sposób, jak ich przyznanie lub podwyższenie. Czasem nie będzie nawet konieczne składanie pozwu do sądu o obniżenie alimentów.
Jeżeli obydwie strony są w stanie się porozumieć, mogą zawrzeć umowę alimentacyjną w zakresie obniżenia kwoty alimentów. Umowa alimentacyjna zawarta przed notariuszem i zawierająca oświadczenie o poddaniu się egzekucji z art. 777 k.p.c. jest tytułem egzekucyjnym. Oznacza to, iż po nadaniu takiej ugodzie przez sąd klauzuli wykonalności sprawę można skierować prosto do komornika.
Kolejnym sposobem jest zawarcie ugody przed mediatorem. Ugoda zawarta przed mediatorem musi zostać zatwierdzona przez Sąd, który nada jej klauzulę wykonalności. Z taką ugodą także można udać się do komornika w razie braku płatności.
O mediacji więcej znajdziesz tutaj:
https://adwokat-michorczyk.pl/mediacja-i-mediator-co-zyskujesz-wybierajac-mediacje/
https://adwokat-michorczyk.pl/mediacja-jest-dla-ciebie/
W razie braku możliwości porozumienia się przez rodziców jedyną możliwością, jaka Ci pozostaje, jest skierowanie sprawy do sądu.
Kiedy można żądać obniżenia alimentów?
Pogorszenie sytuacji, utrata pracy, choroba, wzrost cen i kosztów życia nie oznaczają automatycznie obniżenia alimentów. Nie dzieje się tak także w sytuacji, gdy np. ze względów zdrowotnych nie możesz wykonywać dotychczasowej pracy lub doszło do obniżenia wynagrodzenia. Aby alimenty zostały obniżone przez sąd, muszą zostać spełnione przesłanki wskazane w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym.
Zgodnie z art. 138 k.r.o. w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Ale czym jest zmiana stosunków? Przez zmianę stosunków należy rozumieć wszelkie zmiany w statusie ekonomicznym stron powodujące zmianę (zwiększenie, ale i zmniejszenie) zakresu usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego lub też zmianę (zwiększenie, ale i zmniejszenie) zakresu możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego (Wyrok SA w Szczecinie z 2.04.2019 r., III AUa 1/18, LEX nr 2668197).
Sąd rozpatrując sprawę, będzie brał pod uwagę, czy i jakie zmiany zaszły w okresie od ostatniego wyroku, ugody, bądź umowy ustalającej wysokość alimentów. Sąd będzie, więc porównywał aktualne usprawiedliwione potrzeby dziecka i możliwości zarobkowe zobowiązanego do sytuacji gdy ustalano pierwotnie wysokość świadczeń alimentacyjnych.
Jakie dokumenty powinienem zgromadzić przed wystąpieniem z żądaniem obniżenia alimentów?
- W pierwszej kolejności musisz pamiętać, aby dołączyć do pozwu orzeczenie, na podstawie którego zostały przyznane alimenty. Jeżeli jest to wyrok sądu, powinien być on z klauzulą prawomocności. Jeżeli nie masz takiego dokumentu, powinieneś zwrócić się do sądu, który pierwotnie orzekał w sprawie o wydanie takiego dokumentu.
- Do pozwu dołącz także aktualny odpis aktu urodzenia dziecka. Jeżeli nie masz takiego dokumentu, możesz go uzyskać w dowolnym Urzędu Stanu Cywilnego (zazwyczaj „od ręki”). W sprawach o alimenty wniosek o wydanie odpisu nie podlega opłacie.
- W sprawie o obniżenie alimentów musisz wykazać zmianę stosunków, jaka zaszła w zakresie usprawiedliwionych potrzeb dziecka i możliwości zarobkowych zobowiązanego. Jeżeli chodzi o dokumenty, którymi możesz to wykazać, w większości będą one analogiczne, jak ze sprawy o zasądzenie alimentów. Z tą różnicą, iż w zakresie wykazania zmiany stosunków powinieneś dołączyć tylko aktualne dokumenty, obrazujące sytuację już po ustaleniu wcześniejszej wysokości alimentów, czyli przedstawiające tę zmianę. Pamiętaj, że sąd nie będzie brał pod uwagę czy poprzednio sąd zasadnie orzekł daną kwotę. Przy obniżeniu sąd będzie oceniał tylko, czy obecnie zachodzą okoliczności, które uzasadniają dokonanie zmiany wysokości alimentów.
Więcej szczegółów odnośnie tego, jakie dokumenty mogą być pomocne do udowodnienia usprawiedliwionych potrzeb dziecka i możliwości zarobkowych zobowiązanego znajdziesz na: https://adwokat-michorczyk.pl/jak-przygotowac-sie-do-sprawy-o-alimenty/
Pozew o obniżenie alimentów – o czym powinieneś pamiętać?
- Pozew o podwyższenie alimentów należy złożyć w sądzie rejonowym właściwym dla miejsca zamieszkania pozwanego tj. dziecka (art. 32 k.p.c.).
- W pozwie należy oznaczyć wartość przedmiotu sporu (WPS). W sprawie o obniżenie alimentów jest to kwota stanowiąca różnicę pomiędzy kwotą uprzednio przyznanych alimentów a dochodzoną obecnie kwotą, dodatkowo pomnożona przez 12 miesięcy.
WPS = (kwota poprzednio zasądzona — kwota dochodzona obecnie) x 12
- Pozew o obniżenie alimentów podlega opłacie sądowej (art. 13 ust. 1 u.k.s.c.). Opłata zależy od wartości przedmiotu sporu i wynosi odpowiednio:
1) do 500 zł – 30 zł;
2) od 500 zł do 1500 zł – 100 zł;
3) od 1500 zł do 4000 zł – 200 zł;
4) od 4000 zł do 7500 zł – 400 zł;
5) od 7500 zł do 10 000 zł – 500 zł;
6) od 10 000 zł do 15 000 zł – 750 zł;
7) od 15 000 zł do 20 000 zł – 1000 zł
8) powyżej 20 000 zł – 5% wartości przedmiotu sporu
- Podobnie, jak w sprawie o alimenty możesz w pozwie wnosić o zabezpieczenie roszczenia poprzez zasądzenie niższej kwoty alimentów już w trakcie trwania postępowania. Podstawą zabezpieczenia jest jedynie uprawdopodobnienie istnienia roszczenia, a więc że doszło do zmiany okoliczności, uzasadniające obniżenie alimentów.
- Jak w sprawie o alimenty oprócz dokumentów, jako dowody możesz wnosić o przesłuchanie świadków. Pamiętaj, jednak aby byli to świadkowie, którzy mają realną wiedzę o tym, w jaki sposób doszło do zmiany uzasadniającej podwyższenie alimentów. Powinni być to świadkowie, którzy naocznie znają m.in. sytuację majątkową zobowiązanego do płacenia alimentów.
Kiedy można uchylić alimenty?
Wbrew powszechnym opiniom osiągnięcie przez dziecko pełnoletniości nie prowadzi automatycznie do ustania obowiązku płacenia alimentów. Obowiązek alimentacyjny rodziców względem ich dzieci nie jest ograniczony terminem, a osiągnięcie przez dziecko określonego wieku nie stanowi przesłanki jego uchylenia (wyrok SO w Piotrkowie Trybunalskim z 12.05.2014 r., II Ca 224/14, LEX nr 1682435).
Jednakże zgodnie z art. 133 § 3 k.r.o. rodzice mogą uchylić się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego, jeżeli są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się.
Jednym ze sposobów, aby obowiązek alimentacyjny ustał, jest złożenie pozwu o uchylenie alimentów. Pamiętaj jednak, że sąd każdorazowo będzie badał czy w danej sytuacji można uchylić alimenty. Należy, bowiem wziąć pod uwagę, iż obowiązek ten nie ustaje z chwilą osiągnięcia przez alimentowanego określonego wieku czy wykształcenia. Zależy on jedynie od tego, czy dziecko jest w stanie utrzymać się samodzielnie albo jest to połączone z nadmiernym uszczerbkiem po stronie zobowiązanego. Jeżeli chodzi o dzieci, które osiągnęły pełnoletniość, brać należy pod uwagę to, czy dokładają starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się, czy wykazują chęć dalszej nauki oraz, czy osobiste zdolności i cechy charakteru pozwalają na rzeczywiste kontynuowanie nauki (wyrok SO w Piotrkowie Trybunalskim z 12.05.2014 r., II Ca 224/14, LEX nr 1682435).
Uwaga! Niniejszy post nie stanowi porady prawnej. Pamiętaj, że każda sprawa jest inna. W zależności od okoliczności w Twojej sprawie może być konieczne podjęcie szczególnych działań. Jeżeli masz wątpliwości, co należy zrobić w Twojej sytuacji, powinieneś skonsultować się z doświadczonym prawnikiem.
